ประกันสังคม มาตรา 33: ใช้งานได้ แต่เงื่อนไขเยอะ เมื่อต้องเทียบกับบัตรทอง

ถ้าคุณเป็นพนักงานบริษัทเอกชน ต้องจ่ายเงินสมทบประกันสังคมมาตรา 33 ทุกเดือน แต่พอเจ็บป่วยเบา ๆ หรืออยากใช้สิทธิกลับเจอเงื่อนไขจุกจิกที่จำกัดสิทธิ์อย่างรุนแรง นี่คือการวิพากษ์ระบบประกันสังคมที่ชูโรงเรื่องสวัสดิการ แต่ในทางปฏิบัติกลับกรองคนไข้จนแทบไม่ได้ใช้สิทธิเลยทีเดียว

---

1. ค่ารักษาพยาบาล (OPD & IPD): สิทธิครอบคลุม แต่เพดานจำกัดเฉพาะเอกชน

• OPD (ผู้ป่วยนอก)

  • โรงพยาบาลรัฐและเอกชนในเครือข่าย สปส.: ให้บริการแบบ Cashless ไม่ต้องสำรองจ่าย ผู้ป่วยแสดงบัตรประกันสังคมได้ทันที

  • โรงพยาบาลเอกชนนอกเครือข่าย: ต้องสำรองจ่ายก่อน แล้วนำเอกสารไปเบิกคืนที่ สปส. (จำกัด 30 ครั้ง/ปี, ครั้งละไม่เกิน 1,000–2,000 บาท)

• IPD (ผู้ป่วยใน)

  • โรงพยาบาลรัฐ: รักษาพยาบาลได้เต็มวงเงิน ไม่มีเพดานค่าห้องหรือค่ารักษา

  • โรงพยาบาลเอกชนในเครือข่าย สปส.: จำกัดค่าห้อง+ค่าอาหาร 700 บาท/วัน และค่ารักษา 2,000 บาท/วัน (รวมสูงสุด 2,700 บาท/วัน)

  • โรงพยาบาลเอกชนนอกเครือข่าย: ต้องสำรองจ่ายส่วนเกิน และดำเนินการเบิกคืนเอง

หมายเหตุ: เพดานค่าบริการ OPD/IPD จะใช้เฉพาะเมื่อไปโรงพยาบาลเอกชน ทั้งในและนอกเครือข่าย ส่วนโรงพยาบาลรัฐไม่มีเพดานนี้ ตามกฎหมายกำหนด

---

2. เงินทดแทนรายได้เมื่อหยุดงาน: สิทธิว่าดี แต่เงื่อนไขทำให้ไร้ค่า

• สิทธิหลัก: ระบบสัญญาจะชดเชยรายได้ 50% ของค่าจ้างรายวัน หากหยุดงานตามใบรับรองแพทย์

• เงื่อนไขจำกัด:

  1. ต้องใช้วันลาป่วยจากนายจ้างครบ 30 วันต่อปี ก่อน

  2. นายจ้างต้อง ไม่จ่ายค่าจ้าง ในช่วงวันหยุดเพิ่มเติม

  3. ใบรับรองแพทย์ต้องระบุวันหยุดชัดเจน

  4. จ่ายสูงสุด 90 วันต่อครั้ง และไม่เกิน 180 วันต่อปี (โรคเรื้อรังสูงสุด 365 วัน)

ผลลัพธ์จริง: แทบไม่มีใครหยุดงานยาว 30 วันติดต่อกัน สิทธิชดเชยจึงกลายเป็นแค่คำโฆษณา

---

3. ค่าคลอดและเงินสงเคราะห์บุตร: สิทธิดี แต่วาร์ปมาใช้ยาก

• ค่าคลอด: เหมาจ่าย 13,000 บาท ต่อการคลอดหนึ่งครั้ง

• เงินสงเคราะห์บุตร: เดือนละ 600–800 บาท ต่อบุตรอายุไม่เกิน 6 ขวบ ไม่เกิน 3 คน

• เงื่อนไขหลัก:

  • ต้องส่งเงินสมทบอย่างน้อย 5–12 เดือน ในช่วง 15 เดือนก่อนคลอด ถึงจะเบิกค่าคลอดได้

  • ต้องส่งเงินสมทบ ครบ 12 เดือน เพื่อรับเงินสงเคราะห์บุตรต่อเนื่อง

ปัญหาใหญ่: พนักงานใหม่หรือคนกลับมาทำงานเพิ่งไม่นาน อาจไม่เข้าเกณฑ์ ต้องจ่ายค่าคลอดเองก่อนหลักหมื่น

---

4. บำนาญชราภาพ: เลือกรอ 15 ปี หรือได้คืนแค่ส่วนหนึ่ง

• ต้องส่งเงินสมทบครบ 180 เดือน (15 ปี) จึงจะมีสิทธิรับ บำนาญชราภาพ เท่ากับ 20% ของค่าจ้างเฉลี่ยใน 60 เดือนสุดท้าย ตลอดชีวิต

• หากลาออกหรือส่งสมทบไม่ครบ 180 เดือน จะไม่ได้รับบำนาญรายเดือน แต่จะได้รับเพียง บำเหน็จ (เงินคืนส่วนหนึ่งตามระยะเวลาที่ส่งสมทบ)

เปรียบเหมือน: ฝากเงินเข้าบัญชีไว้ 15 ปี ถึงจะถอนได้ทั้งหมด แต่หากถอนก่อน จะได้เพียงส่วนนิดตามเงื่อนไข

---

5. สรุปเปรียบเทียบ: มาตรา 33 vs บัตรทอง (UC) vs สิทธิข้าราชการ

ประเด็น	ม.33 (SSO)	บัตรทอง (UC)	ข้าราชการ
OPD	Cashless ในเครือข่าย30 ครั้ง/ปี, 1–2K ฿/ครั้ง (เอกชน)	ไม่จำกัดจำนวนครั้ง, จ่ายตามจริง	ไม่จำกัดจำนวนครั้ง, จ่ายตามจริง
IPD	เพดาน 2,700 ฿/วัน (เอกชน)	ไม่มีเพดาน จ่ายตามจริง	ไม่มีเพดาน จ่ายตามจริง
เงินทดแทนรายได้	50% ของค่าจ้างเมื่อหยุด >30 วันต่อปี	ไม่มีสิทธิชดเชยรายได้	ไม่มีสิทธิ (ระบบข้าราชการดูแลเอง)
ค่าคลอด	13,000 ฿ ต่อครั้ง (เงื่อนไขสมทบ)	จ่ายตามจริง ไม่มีเพดาน, ฝากครรภ์ฟรี	จ่ายตามจริง ไม่มีเพดาน, ฝากครรภ์ฟรี
เงินสงเคราะห์บุตร	600–800 ฿/เดือน ต่อบุตร ≤ 6 ขวบ	ไม่มีสิทธิ (เข้าสู่ UC แล้ว)	มีเงินสงเคราะห์บุตรตามระเบียบราชการ
บำนาญชราภาพ	20% เมื่อครบ 180 เดือน	ไม่มีบำนาญ	บำเหน็จ–บำนาญตามอัตราข้าราชการ

บทสรุปเชิงวิเคราะห์: เมื่อเปรียบเทียบชัดๆ จะเห็นว่า บัตรทองและสิทธิข้าราชการแจกสิทธิ์เต็มเม็ดเต็มหน่วยโดยไม่มีเงื่อนไขซับซ้อน แต่ประกันสังคมมาตรา 33 จำกัดสิทธิ์ทั้งจำนวนครั้ง เพดานวงเงิน และขั้นตอนซับซ้อน จนผู้ประกันตนแทบไม่ได้ใช้สิทธิของตัวเองอย่างเต็มที่