มหาภารตะคืออะไร:
-
มหากาพย์อินเดียที่ยาวที่สุดในโลก (ยาวกว่าไบเบิล 4 เท่า)
-
เป็นเรื่องราวสงครามของสองตระกูลญาติ คือ ปาณฑพ และ เการพ
-
แทรกแนวคิดทางศาสนา ปรัชญา จริยธรรม การเมือง การปกครอง และการต่อสู้ภายในจิตใจ
-
เขียนเป็นบทกลอน ใช้ถ่ายทอดธรรมะผ่านเหตุการณ์ในชีวิตจริง
-
ถือเป็นหนึ่งในรากวัฒนธรรมหลักของโลกอินเดีย และมีอิทธิพลต่อเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
มหาภารตะสอนอะไร:
-
หน้าที่สำคัญกว่าความรู้สึก: แม้ใจจะไม่อยาก แต่บางสิ่งเราต้องทำ
-
โลกไม่ขาวดำ: ไม่มีใครดีหมดหรือเลวหมด ทุกคนมีมุมเทา
-
ความดีไม่ได้รับรางวัลเสมอไป: แต่ก็ยังควรทำ เพราะมันคือทางเดียวที่ไม่สูญเปล่า
-
อัตตาคือจุดเริ่มของความขัดแย้ง: ความยึดมั่นในตัวตนพาไปสู่หายนะ
-
ความเปลี่ยนแปลงคือธรรมชาติ: ไม่ว่าราชา วีรบุรุษ หรือเทพ ก็ต้องดับสูญในที่สุด
ตัวละครหลัก:
-
ปาณฑพ 5 พี่น้อง: ยุธิษฐิระ (พี่ใหญ่, รักความจริง), ภีม (พละกำลัง), อรชุน (ธนูเทพ), นกุล & สหเทพ (หล่อ ฉลาด)
-
เการพ 100 คน: นำโดยทุรโยธน์ (ทะเยอทะยาน, อิจฉา)
-
พระกฤษณะ: เป็นพระนารายณ์อวตาร ผู้แนะนำอรชุน
โครงเรื่องหลัก (แบบรวบรัด):
-
กำเนิด & ชิงบัลลังก์:
-
ปาณฑพและเการพเป็นลูกพี่ลูกน้องในราชวงศ์กุรุ
-
ปาณฑพถูกเนรเทศ ถูกกลั่นแกล้งหลายครั้งจากเการพ
-
ทุรโยธน์ยึดอาณาจักร และหลอกให้พนันเสียทุกอย่าง รวมทั้งเมีย (เทราปที)
-
-
เนรเทศ 13 ปี:
-
ปาณฑพถูกสั่งให้ออกป่า 12 ปี + ซ่อนตัวอีก 1 ปี
-
ระหว่างนั้นฝึกวิชา อรชุนได้อาวุธเทพหลายชิ้น
-
-
ขอคืนอาณาจักร = ล้มเหลว:
-
หลังเนรเทศ ปาณฑพเรียกร้องความยุติธรรม ทุรโยธน์ไม่ยอมให้คืน
-
-
สงครามทุ่งกุรุเกษตร (หลักเรื่อง):
-
รบกัน 18 วัน ฝ่ายปาณฑพ vs เการพ + พันธมิตรนับล้าน
-
อรชุนลังเลจะสู้ → พระกฤษณะสอนภควัทคีตา (ใจความ: ทำหน้าที่โดยไม่ยึดผล)
-
ฝ่ายปาณฑพใช้กลยุทธ์และบางทีก็โกง (เช่น หลอกศัตรู)
-
ทุรโยธน์ตาย ฝ่ายเการพตายเกือบหมด
-
-
จุดจบ:
-
ยุธิษฐิระขึ้นครองราชย์ แต่ไม่สุขใจ
-
ปาณฑพละโลกด้วยการปีนเขาหิมาลัย หวังถึงสวรรค์
-
เหลือยุธิษฐิระคนเดียวที่ไปถึง — ได้รับการทดสอบก่อนเข้าสวรรค์
-
ใจความของเรื่อง:
-
ทำตามหน้าที่ ไม่ยึดติดผล (แนวโยคะ, กรรม, ธรรมะ)
-
ความดีไม่ชนะเสมอไป แต่ก็ไม่สูญเปล่า
-
ญาติพี่น้องก็ฆ่ากันได้ถ้ายึดมั่นอัตตา
-
ไม่มีใครรอดพ้นความตาย แม้เป็นวีรบุรุษ
สรุปสั้นๆ
พี่น้องทะเลาะกันแย่งบัลลังก์ คนดีถูกกลั่นแกล้งต้องหนีไปฝึกวิชา กลับมาเจรจาไม่สำเร็จ เลยรบกันจนญาติพี่น้องตายเรียบ แล้วตายหมดทั้งพระเอกทั้งตัวโกง สุดท้ายเหลือแค่สัจธรรมกับซากศพ
สรุป "ภควัทคีตา" (Bhagavad Gita) แบบเข้าใจง่าย:
ภควัทคีตาคืออะไร:
-
เป็นบทสนทนา 700 โศลกระหว่าง อรชุน (นักรบลังเล) กับ พระกฤษณะ (เทพที่มาสอนธรรมะ) ก่อนสงครามจะเริ่ม
-
อยู่ตรงกลางเรื่องมหาภารตะ ถือเป็น “คัมภีร์ในคัมภีร์”
-
รูปแบบคือ พระกฤษณะสอนให้ปล่อยวางความกลัว และทำตามหน้าที่ แม้ต้องฆ่าคนที่รัก
ภควัทคีตาสอนอะไร:
-
ทำหน้าที่ของตนแม้ไม่อยากทำ เพราะหน้าที่สำคัญกว่าความรู้สึกส่วนตัว
-
ทำสิ่งที่ถูกโดยไม่ยึดผลลัพธ์ (แนวคิด “Karma Yoga”)
-
ปล่อยวางอัตตา และมองชีวิตด้วยสติ ไม่ใช่อารมณ์
-
จงทำดีโดยไม่หวังผลตอบแทน เพราะผลเป็นสิ่งเกินควบคุม
-
วิญญาณไม่ตาย ร่างกายแค่ภาชนะ การตายไม่ใช่จุดจบ
ทำไมภควัทคีตาดัง:
-
เป็นคัมภีร์ที่รวมแนวคิดสำคัญของศาสนาฮินดู (โยคะ, กรรม, ภักติ, ญาณ)
-
มีเนื้อหาลึกแต่เรียบง่าย ใช้ได้ทั้งทางโลกและทางธรรม
-
นักคิดระดับโลกชื่นชม เช่น ไอน์สไตน์, โทลสตอย, สตีฟ จ็อบส์ เคยถือว่าเป็น “คู่มือชีวิต”
-
ถูกยกให้เป็นหนึ่งในงานปรัชญาสำคัญที่สุดของมนุษยชาติ