หลายคนที่กังวลเรื่องมลพิษทางอากาศ เช่น PM2.5 อาจเลือกปิดหน้าต่างสนิทและใช้เครื่องฟอกอากาศเพื่อให้อากาศในห้องสะอาดขึ้น แต่เคยสงสัยไหมว่า ถ้าเราปิดห้องแน่นหนาแบบนี้ อากาศจะเพียงพอหรือไม่? เรามาลองวิเคราะห์กัน!
1. ขนาดห้องและอัตราการถ่ายเทอากาศ
สมมติว่าเราอยู่ในห้องขนาด 4×4×3 เมตร (48 ลูกบาศก์เมตร) ซึ่งเป็นขนาดห้องนอนทั่วไป โดยมี รอยรั่วตามขอบประตูและหน้าต่างที่ช่วยให้มีอากาศรั่วไหลเข้าออก คิดเป็นอัตราการถ่ายเทอากาศประมาณ 75% ของอากาศในห้องต่อชั่วโมง (0.75 ACH - Air Changes per Hour)
2. คนหนึ่งคนหายใจสร้าง CO₂ ได้เท่าไหร่?
โดยเฉลี่ย มนุษย์ปล่อย CO₂ ออกมาประมาณ 300 ลิตรต่อชั่วโมง (0.3 ลูกบาศก์เมตรต่อชั่วโมง) หากมีเพียงเราคนเดียวในห้อง CO₂ ก็จะค่อย ๆ สะสมขึ้นเรื่อย ๆ
3. คำนวณระดับ O₂ และ CO₂ หลังจากนอน 8 ชั่วโมงในห้องปิด
| เวลาที่อยู่ในห้อง | O₂ (ppm) | CO₂ (ppm) | ผลกระทบต่อร่างกาย |
|---|---|---|---|
| เริ่มต้น | 209,000 (20.9%) | 400 (0.04%) | อากาศปกติ |
| หลัง 1 ชั่วโมง | 93,899 (9.39%) | 4,548 ppm | หายใจไม่ค่อยสะดวก |
| หลัง 3 ชั่วโมง | 14,344 (1.43%) | 7,416 ppm | เวียนหัว เพลียหนักขึ้น |
| หลัง 6 ชั่วโมง | -5,883 ppm ( ไม่มีออกซิเจน) | 8,145 ppm | หมดสติและอันตรายสูง |
| หลัง 8 ชั่วโมง | -7,704 ppm ( ไม่มีออกซิเจน) | 8,210 ppm | เสี่ยงถึงชีวิต |
สรุป: หากห้องไม่มีการถ่ายเทอากาศที่ดี ออกซิเจนจะลดลงต่ำมากจนเป็นอันตรายภายใน 6-8 ชั่วโมง และ CO₂ จะสะสมถึงระดับอันตราย
4. ทำไมเรายังนอนห้องปิดหน้าต่างมาหลายคืนแล้วไม่เป็นอะไร?
ห้องที่มีรอยรั่วมากกว่าที่คำนวณไว้ อาจทำให้มีอากาศใหม่ไหลเข้ามามากขึ้นกว่าที่คำนวณ แอร์ที่มีรอยต่อ หรือท่อแอร์ที่ไม่ได้ปิดสนิท อาจมีการไหลเวียนของอากาศจากห้องอื่น ถ้าไม่มีอาการเวียนหัว ง่วงผิดปกติ หรือหายใจไม่สะดวก แสดงว่าอากาศยังพอไหลเวียน
5. ถ้าไม่อยากเปิดหน้าต่างเพราะ PM2.5 เยอะ ควรทำยังไง?
ใช้พัดลมดูดอากาศ พร้อมฟิลเตอร์กันฝุ่น PM2.5 ใช้แอร์ที่มี Fresh Air Intake (ดึงอากาศจากภายนอกพร้อมกรองฝุ่น) ติดตั้ง Air Exchange System (ERV/HRV) เพื่อหมุนเวียนอากาศโดยไม่ต้องเปิดหน้าต่าง แง้มประตูห้องเล็กน้อยแทนการเปิดหน้าต่าง เพื่อให้มีการไหลเวียนอากาศจากภายในบ้าน
6. ถ้าจะต้องแง้มหน้าต่าง ควรแง้มเท่าไหร่?
ถ้าหน้าต่างสูง 1 เมตร กว้าง 1 เมตร ควรแง้ม อย่างน้อย 1.2 ซม. (12 มม.) เพื่อให้อากาศไหลเข้าออกประมาณ 36 ลูกบาศก์เมตรต่อชั่วโมง ซึ่งเพียงพอต่อการถ่ายเท CO₂ และเติมออกซิเจนใหม่
อย่าแง้มแค่ 2 มม. เพราะอากาศจะถ่ายเทได้แค่ 6 ลูกบาศก์เมตรต่อชั่วโมง ซึ่งไม่พอระบาย CO₂
สรุป
การปิดหน้าต่างสนิท อาจทำให้ออกซิเจนลดลงและ CO₂ สะสมจนเป็นอันตรายใน 6-8 ชั่วโมง เครื่องฟอกอากาศช่วยกำจัด PM2.5 แต่ไม่ช่วยลด CO₂ หรือเพิ่ม O₂ ถ้าไม่อยากเปิดหน้าต่างเพราะฝุ่น ควรใช้พัดลมดูดอากาศพร้อมฟิลเตอร์ หรือระบบถ่ายเทอากาศ (ERV/HRV) ถ้าจะต้องแง้มหน้าต่าง ควรแง้มอย่างน้อย 1.2 ซม. เพื่อให้มีอากาศหมุนเวียนเพียงพอ
หากตื่นมาแล้วรู้สึกมึน ง่วงผิดปกติ หรือเหนื่อยง่าย ควรเพิ่มการระบายอากาศทันที!