HMPV หรือ Human Metapneumovirus เป็นไวรัสที่ก่อให้เกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ ซึ่งมีความใกล้เคียงกับ RSV (Respiratory Syncytial Virus) และถูกค้นพบครั้งแรกในปี 2001 แม้ว่าไวรัสชนิดนี้จะไม่ได้รับความสนใจเท่ากับโรคอื่น เช่น ไข้หวัดใหญ่หรือโควิด-19 แต่ก็เป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญของการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ โดยเฉพาะในเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ และผู้ที่มีภูมิคุ้มกันอ่อนแอ
HMPV คืออะไร ทำไมเรียกชื่อนี้
HMPV ย่อมาจาก Human Metapneumovirus ซึ่งชื่อนี้มีความหมายดังนี้:
- Human: เป็นไวรัสที่มีผลกระทบต่อมนุษย์โดยเฉพาะ
- Metapneumo: เป็นชื่อจำพวกของไวรัสที่อยู่ในตระกูล Pneumoviridae
- Virus: หมายถึงไวรัสที่ก่อให้เกิดโรค
HMPV เป็นไวรัสที่มีโครงสร้างทางพันธุกรรมใกล้เคียงกับ RSV และมักก่อให้เกิดอาการคล้ายคลึงกัน แต่มีช่วงการระบาดที่แตกต่างออกไป
HMPV แตกต่างจากไข้หวัดใหญ่ RSV และโควิด-19 อย่างไร
แม้ว่า HMPV จะเป็นไวรัสระบบทางเดินหายใจเหมือนกับโรคอื่น ๆ แต่มีข้อแตกต่างสำคัญดังนี้:
| ไวรัส | ต้นเหตุ | ลักษณะเด่นของอาการ | การป้องกัน |
|---|---|---|---|
| HMPV | Human Metapneumovirus | ไอ น้ำมูกไหล หายใจมีเสียงหวีด | ล้างมือ หลีกเลี่ยงการสัมผัสผู้ป่วย |
| ไข้หวัดใหญ่ | Influenza Virus | มีไข้สูง ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย | วัคซีนประจำปี ล้างมือ |
| RSV | Respiratory Syncytial Virus | หายใจมีเสียงหวีดรุนแรง โดยเฉพาะในเด็กเล็ก | ล้างมือ การรักษาด้วยยาเฉพาะกลุ่ม |
| โควิด-19 | SARS-CoV-2 | ไข้ ไอ หายใจลำบาก สูญเสียการรับรส | วัคซีน ใส่หน้ากาก ล้างมือ |
HMPV อันตรายแค่ไหน
- สำหรับคนทั่วไป: HMPV มักก่อให้เกิดอาการเพียงเล็กน้อย เช่น ไข้หวัดทั่วไป หรืออาจไม่มีอาการเลย
- กลุ่มเสี่ยง: เด็กเล็ก ผู้สูงอายุ และผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคปอดหรือหัวใจ อาจมีอาการรุนแรง เช่น หลอดลมอักเสบหรือปอดบวม
HMPV มีลักษณะการระบาดเป็นฤดูกาล โดยมักพบในช่วงปลายฤดูหนาวถึงต้นฤดูใบไม้ผลิ
HMPV กับการกลายพันธุ์หรือรวมตัวกับโควิด-19
มีคำถามว่า HMPV สามารถกลายพันธุ์รวมตัวกับไวรัสโควิด-19 ได้หรือไม่ คำตอบคือ ไม่ได้ เนื่องจาก:
- ไวรัสคนละตระกูล: HMPV อยู่ในตระกูล Pneumoviridae ส่วนโควิด-19 อยู่ในตระกูล Coronaviridae ซึ่งมีโครงสร้างทางพันธุกรรมแตกต่างกันมาก
- การกลายพันธุ์แยกจากกัน: ไวรัสทั้งสองอาจกลายพันธุ์ในตัวของมันเอง แต่ไม่สามารถผสมรวมกันเป็นไวรัสลูกผสมได้
- การติดเชื้อร่วม (Co-infection): แม้บางคนอาจติดเชื้อทั้ง HMPV และโควิด-19 พร้อมกัน แต่อาการจะมาจากไวรัสทั้งสองแยกกัน ไม่ได้รวมกันเป็นไวรัสใหม่
อาการของ HMPV
HMPV ก่อให้เกิดอาการคล้ายกับโรคทางเดินหายใจอื่น ๆ ได้แก่:
- ไข้
- น้ำมูกไหล
- ไอ
- หายใจมีเสียงหวีด (ในกรณีรุนแรง)
- หอบเหนื่อย
ในเด็กเล็กและผู้สูงอายุ อาจนำไปสู่โรคหลอดลมฝอยอักเสบหรือปอดบวมได้
วิธีป้องกันและรักษา
-
การป้องกัน:
- ล้างมือบ่อย ๆ
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วย
- ทำความสะอาดพื้นผิวที่สัมผัสบ่อย
-
การรักษา:
- ปัจจุบันไม่มีวัคซีนหรือยาต้านไวรัสสำหรับ HMPV
- การรักษาเป็นแบบประคับประคอง เช่น ดื่มน้ำ พักผ่อน ใช้ยาลดไข้หรือบรรเทาอาการไอ
- ในผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง อาจต้องใช้เครื่องช่วยหายใจหรือให้ออกซิเจน
สรุป
แม้ว่า HMPV จะไม่เป็นที่รู้จักแพร่หลายนัก แต่ก็เป็นสาเหตุสำคัญของโรคทางเดินหายใจ โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยง การดูแลสุขภาพด้วยการล้างมือและหลีกเลี่ยงการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันโรคนี้
HMPV ไม่ใช่ไวรัสที่ควรกังวลเกินไปสำหรับคนทั่วไป แต่สำหรับเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ และผู้ที่มีปัญหาสุขภาพ ควรระมัดระวังและพบแพทย์ทันทีหากมีอาการรุนแรง.