พระบรมสารีริกธาตุ

 "พระบรมสารีริกธาตุ" หมายถึงพระธาตุหรือส่วนของพระศพของพระโคตมพุทธเจ้า ซึ่งอาจเป็นกระดูกหรือเถ้าธุลี พระบรมสารีริกธาตุเหล่านี้มีความสำคัญอย่างยิ่งในพุทธศาสนา เนื่องจากถือว่าเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่สามารถสักการะได้ โดยมักจะถูกบรรจุไว้ในสถูปหรือเจดีย์เพื่อให้พุทธศาสนิกชนได้สักการะบูชา

ประวัติความเป็นมา

หลังจากที่พระพุทธเจ้าเสด็จดับขันธปรินิพพานประมาณช่วงศตวรรษที่ 5 หรือ 4 ก่อนคริสต์ศักราช เชื่อว่าพระศพของพระองค์ได้ถูกถวายพระเพลิง และมีการแบ่งพระบรมสารีริกธาตุออกไปยังผู้ติดตามหลายฝ่าย และพระบรมสารีริกธาตุเหล่านี้ถูกนำไปบรรจุและสักการะในสถานที่ต่างๆ ทั่วเอเชีย ซึ่งทำให้พระบรมสารีริกธาตุกลายเป็นวัตถุที่มีความสำคัญทางศาสนา

ความแท้จริงและการพิสูจน์

เรื่องของความแท้จริงของ "พระบรมสารีริกธาตุ" เป็นเรื่องของความเชื่อมากกว่าข้อพิสูจน์ทางวิทยาศาสตร์ สาเหตุที่ทำให้ยากต่อการพิสูจน์ความแท้จริงมีหลายประการ ดังนี้:

1. ขาดหลักฐานทางประวัติศาสตร์: เอกสารหรือบันทึกที่น่าเชื่อถือจากสมัยของพระพุทธเจ้านั้นมีน้อย เนื่องจากการเล่าเรื่องของพระองค์ส่วนใหญ่ถูกถ่ายทอดปากเปล่ามาก่อนจะถูกบันทึกลงเป็นลายลักษณ์อักษรในภายหลัง จึงทำให้ยากที่จะตรวจสอบเรื่องราวเกี่ยวกับแหล่งที่มาของพระบรมสารีริกธาตุ

2. การกระจายและการทำซ้ำ: ตลอดหลายศตวรรษที่ผ่านมา มีการอ้างสิทธิ์ว่าค้นพบพระบรมสารีริกธาตุมากมาย และมีวัดหลายแห่งทั่วเอเชียที่อ้างว่ามีส่วนของพระบรมสารีริกธาตุ นอกจากนี้ ยังมีการแบ่งส่วนพระธาตุหลายครั้ง และมีการทำซ้ำเพื่อให้เพียงพอต่อความศรัทธาของพุทธศาสนิกชน

3. การทดสอบทางวิทยาศาสตร์: การใช้วิธีทางวิทยาศาสตร์ เช่น การวิเคราะห์อายุด้วยคาร์บอนกัมมันตรังสี สามารถตรวจสอบอายุของพระธาตุได้ แต่การทดสอบเช่นนี้อาจทำได้ยาก เนื่องจากชุมชนพุทธศาสนิกชนอาจมองว่าการทำเช่นนี้เป็นการไม่เคารพพระบรมสารีริกธาตุ นอกจากนี้ ถึงแม้จะพิสูจน์ได้ว่าพระธาตุนั้นมีอายุในช่วงเวลาที่เหมาะสม ก็ไม่สามารถยืนยันได้แน่ชัดว่าเป็นของพระพุทธเจ้าเอง

การค้นพบและการอ้างสิทธิ์ในยุคหลัง

มีการอ้างสิทธิ์การค้นพบพระบรมสารีริกธาตุบางครั้ง เช่น:

• ในปี พ.ศ. 2441 (ค.ศ. 1898) นักโบราณคดีชาวอังกฤษ วิลเลียม แคล็กซ์ตัน เพ็ปเป้ (William Claxton Peppé) อ้างว่าได้ค้นพบสถูปที่พิปผราหวะในอินเดีย ซึ่งมีหีบที่มีจารึกที่อาจอ้างอิงถึงพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้า การค้นพบนี้ถือเป็นหนึ่งในกรณีที่มีการสนับสนุนทางโบราณคดี แต่ไม่ใช่นักวิชาการทุกคนที่เห็นพ้องกับการตีความนี้
• ในปี พ.ศ. 2550 (ค.ศ. 2007) นักโบราณคดีชาวจีนประกาศการค้นพบชิ้นส่วนกระดูกที่เชื่อว่าเป็นส่วนหนึ่งของกะโหลกศีรษะของพระพุทธเจ้า ที่ถูกเก็บรักษาไว้ในสถูปที่ขุดค้นพบในเมืองหนานจิง แต่การอ้างสิทธิ์เหล่านี้มักอาศัยจารึกและเรื่องเล่าทางประวัติศาสตร์มากกว่าหลักฐานทางวิทยาศาสตร์

ความเชื่อและการสักการะ

สำหรับพุทธศาสนิกชนหลายๆ คน คำถามเรื่องความแท้จริงของพระบรมสารีริกธาตุไม่ใช่ประเด็นสำคัญ เนื่องจากพวกเขามองพระธาตุเหล่านี้เป็นสัญลักษณ์ของพระธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า การสักการะพระบรมสารีริกธาตุถือเป็นวิธีหนึ่งในการเชื่อมโยงกับพระพุทธเจ้าและแสดงความเคารพต่อชีวิตและการตรัสรู้ของพระองค์ การสักการะพระบรมสารีริกธาตุยังเป็นปฏิบัติสำคัญในพุทธศาสนาหลายสาย และเป็นจุดศูนย์รวมในการปฏิบัติธรรมและการอุทิศตน

ดังนั้น แม้ว่าจะมีพระบรมสารีริกธาตุที่เชื่อว่าเป็น "กระดูกพระพุทธเจ้า" อยู่หลายแห่ง แต่การพิสูจน์ความแท้จริงทางวิทยาศาสตร์นั้นทำได้ยาก และความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับพระบรมสารีริกธาตุเป็นเรื่องของศรัทธา ประเพณี และเรื่องราวทางประวัติศาสตร์

พระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้าถูกแบ่งออกและกระจายไปยังหลายสถานที่ทั่วเอเชีย ซึ่งแต่ละแห่งมีความสำคัญทางศาสนาและเป็นที่สักการะบูชาของพุทธศาสนิกชนทั่วโลก นี่คือตัวอย่างของสถานที่สำคัญที่เชื่อกันว่ามีการเก็บรักษาพระบรมสารีริกธาตุ:

รายชื่อสถานที่สำคัญที่เชื่อว่ามีพระบรมสารีริกธาตุ

1. มหาเจดีย์ชเวดากอง (Shwedagon Pagoda) - เมืองย่างกุ้ง, ประเทศเมียนมา

   • มีความเชื่อว่าภายในเจดีย์มีการเก็บรักษาพระบรมสารีริกธาตุ ซึ่งประกอบด้วยพระเกศาธาตุ (เส้นผม) ของพระพุทธเจ้าจำนวน 8 เส้น

2. เจดีย์เขี้ยวแก้ว (Temple of the Sacred Tooth Relic) - เมืองแคนดี้, ประเทศศรีลังกา

   • เป็นที่เก็บรักษาพระเขี้ยวแก้ว ซึ่งเชื่อว่าเป็นฟันของพระพุทธเจ้า พระบรมสารีริกธาตุชิ้นนี้มีความสำคัญมากต่อชาวศรีลังกา

3. สถูปสาญจี (Sanchi Stupa) - รัฐมัธยประเทศ, ประเทศอินเดีย

   • เป็นหนึ่งในสถูปที่เก่าแก่ที่สุดและเป็นแหล่งมรดกโลก เชื่อว่ามีการเก็บรักษาพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้าไว้บางส่วน

4. เจดีย์พระธาตุดอยสุเทพ (Wat Phra That Doi Suthep) - จังหวัดเชียงใหม่, ประเทศไทย

   • เป็นสถานที่สำคัญที่เชื่อว่ามีการเก็บรักษาพระบรมสารีริกธาตุบางส่วนที่นำมาจากอินเดียและศรีลังกา

5. เจดีย์พระธาตุพนม (Wat Phra That Phanom) - จังหวัดนครพนม, ประเทศไทย

   • เชื่อกันว่าเจดีย์นี้เก็บรักษาพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้า และเป็นศูนย์กลางความศรัทธาของชาวพุทธในภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง

6. วัดรามกรห์ (Ramagrama Stupa) - ประเทศเนปาล

   • เชื่อว่าเป็นสถานที่เก็บรักษาพระบรมสารีริกธาตุที่ไม่ได้ถูกแบ่งออกไปให้ผู้ปกครองอื่น และยังคงสภาพเดิมโดยไม่ได้ถูกเปิดหรือเคลื่อนย้าย

7. สถูปเจตวันมหาวิหาร (Jetavanaramaya Stupa) - เมืองอนุราธปุระ, ประเทศศรีลังกา

   • เป็นอีกหนึ่งสถูปที่สำคัญ เชื่อว่ามีการเก็บรักษาพระบรมสารีริกธาตุบางส่วน

8. วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ (Wat Phra Si Rattana Mahathat) - จังหวัดพิษณุโลก, ประเทศไทย

   • เชื่อกันว่ามีพระบรมสารีริกธาตุและเป็นที่เคารพบูชาสำหรับชาวพุทธในประเทศไทย

9. พิพิธภัณฑ์กรุงปักกิ่ง (Capital Museum) - ประเทศจีน

   • มีการเก็บรักษาพระบรมสารีริกธาตุที่ค้นพบจากมณฑลนานกิง โดยจัดแสดงเพื่อให้ผู้คนได้สักการะ